Statystyki

  • Odwiedziło nas: 39216181
  • Do końca roku: 287 dni
  • Do wakacji: 94 dni

Kontakt

62-600 Koło, ul. Poniatowskiego 22

tel. 63 2720398, fax. 63 2619792

e-mail: sp2kolo@wp.pl

Przestrzeń, w której żyjemy, uczymy się i pracujemy

Charakterystyka środowiska, w którym funkcjonuje Gimnazjum nr 3 im. Papieża Jana Pawła II w Kole

 

 

1. Historia powstania miasta Koła

 

 

Miasto lokowane było w 1362 roku przez Kazimierza Wielkiego na gruntach wsi Koło; w dokumentacji wymieniane jako Colo. Miasto powstało nie z woli króla, który „zostawił Polskę murowaną", ale w wyniku rozwoju gospodarczego regionu, dla którego stało się ośrodkiem zarówno gospodarczym, jak też społecznym, politycznym i kulturalnym. W czasach przedlokacyjnych Koło było już znaczną osadą. Krzyżowały się tu szlaki handlowe; niewykluczone, że w pewnym okresie biegła tedy droga kupiecka z terytoriów rzymskich do Bałtyku zwana „szlakiem bursztynowym". Położenie w rozwidleniu rzeki Warty, wśród nadwarciańskich bagien, decydowało o obronnych walorach osady. Na przykładzie Koła uwidoczniła się ogólna prawidłowość, według której losy miasta, okresy jego rozkwitu gospodarczego i stagnacji są ściśle związane nie tylko z dziejami jednego regionu, lecz z historią całego kraju. Koło nie było bowiem przeciętnym miastem czy miasteczkiem prowincjonalnym. Tak ułożyły się jego dzieje, że od początku XV wieku przez 300 lat było ono ośrodkiem politycznym całej Wielkopolski. Tutaj właśnie odbywały się sejmiki generalne i prowincjonalne, a więc obrady najwyższych organów władzy politycznej Wielkopolski w Polsce szlacheckiej. Na sejmikach decydowano o najważniejszych sprawach dotyczących wojen i czasu pokoju. Za panowania Władysława Jagiełły i Kazimierza Jagiellończyka na zjazdach szlacheckich zapadały decyzje w sprawach z Krzyżakami. Ci dwaj królowie często gościli na zamku i ratuszu kolskim. W połowie XVII wieku miasto zaczęło podupadać. Poważnych  zniszczeń doznało podczas „potopu" szwedzkiego w 1655 roku. Pod Kołem stacjonowały wówczas 34.000 żołnierzy dowodzonych przez króla Szwecji Karola Gustawa, który przyjął tutaj posła polskiego Krzysztofa Przyjemskiego. Po drugim rozbiorze Polski, w 1793 roku miasto przeszło pod panowanie Prus. W 1815 roku weszło w skład Królestwa Polskiego. W pierwszej połowie XIX wieku Koło wyrosło na potężny ośrodek przemysłu i handlu. W mieście szybko rozwijało się sukiennictwo, przemysł ceramiczny i maszynowy. Nad brzegiem Warty stało dwadzieścia spichlerzy, z których drogą wodną wysyłano zboże do Prus. W pierwszej połowie XX wieku rozwój miasta uległ zahamowaniu, między innymi na skutek I wojny światowej. W czasie okupacji hitlerowskiej Koło, nazywane przez Niemców Warthbrucken (czyli „mosty na Warcie”), wchodziło w skład tzw. Reichsgau Wartheland (Kraju Warty) będącego częścią III Rzeszy. Po ciężkich walkach, 20 stycznia 1945 roku miasto zostało wyzwolone przez wojska radzieckie I Frontu Białoruskiego. Dzięki rozbudowie przemysłu w okresie powojennym Koło należy do szybko rozwijających się miast Wielkopolski. W latach 1954 i 1970 dołączono do miasta część sąsiednich wsi. Po obu stronach Warty rozbudowały się przedmieścia. Większość z nich leży na prawym brzegu Warty: Przedmieście Warszawskie, Płaszczyzna, Blizna, Nagórna. Ta część miasta przyjmuje funkcje śródmiejskie. Jeszcze dalej na północ, wzdłuż linii kolejowej, powstała dzielnica przemysłowa.

 

 

2. Środowisko geograficzne, położenie Koła

 

 

Koło to miasto położone nad rzeką Wartą, we wschodniej części województwa wielkopolskiego, w Pasie Nizin Środkowych, makroregionie Niziny Południowo - Wielkopolskiej i w obrębie Kotliny Kolskiej obejmującej fragment Pradoliny Warszawsko - Berlińskiej. Tak zwana Kotlina  Kolska leży u zbiegu trzech regionów fizjogeograficznych: od północy przylega do niej Wysoczyzna Kujawska, od zachodu Wysoczyzna Kaliska, a od wschodu Wysoczyzna Łaska. Dnem Kotliny płynie Warta, która w pobliżu Koła płynie kilkoma korytami i zmienia swój kierunek biegu z południkowego w równoleżnikowy. Ze względu na położenie i charakterystykę zlewni Warta zaliczana jest do rzek o śnieżno - deszczowym ustroju zasilania. Oznacza to, że w cyklu rocznym występują dwa okresy wyraźnego wezbrania wód. Wczesnowiosenny, najczęściej występuje w marcu, związany z roztopami oraz wczesnoletni, przypadający na przełom czerwca i lipca, który uzależniony jest od występujących w tym okresie ulewnych deszczy. Ten specyficzny reżim wodny oraz dotychczasowe formy gospodarowania, przejawiające się głównie w ekstensywnej gospodarce łąkowo - pastwiskowej, są głównymi przyczynami utrzymania się o obrębie doliny Warty wysokich i unikalnych walorów ogólnoprzyrodniczych. Jednakże Warta, podobnie jak wiele innych rzek, od dawna poddawana była rosnącej presji ze strony człowieka, która szczególnie nasiliła się w pierwszej połowie XX wieku. W okresie tym na dużą skalę budowano wały, odcinające znaczną część doliny od corocznych zalewów, wycinano nadrzeczne lasy i zasypywano starorzecza. Jeszcze w latach 80 - tych ubiegłego wieku inwestowano w prostowanie i pogłębianie koryta Warty oraz próby opanowania jej wylewów poprzez budowę zbiornika zaporowego „Jeziorsko". W konsekwencji doprowadziło to do silnego przekształcenia i zubożenia biologicznego doliny oraz przyspieszyło spływ wód, co paradoksalnie zwiększyło zagrożenie powodziowe na terenach położonych w dolinie rzeki. Pomimo niekorzystnych zmian spowodowanych ingerencją człowieka, Warta wciąż pełni niezmiennie ważną funkcję w krajobrazie.

 

 

3. Środowisko przyrodnicze. Szata roślinna i świat zwierzęcy

 

 

Dolina Warty w okolicach Koła jest miejscem występowania łęgów wierzbowych i topolowych - najżyźniejszych i najbardziej zagrożonych wyginięciem siedlisk leśnych Europy. Uwzględniając mozaikę siedlisk i różnice wilgotności podłoża, w obrębie doliny Warty możemy się spodziewać występowania także łęgów olszowo - jesionowych, na terenach zabagnionych - różnych odmian olsów, a na wydmach muraw napiaskowych i borów suchych. W wyniku działalności człowieka wiele z tych zbiorowisk zostało przekształconych na użytki rolne. Pozostałością po lasach są pojedyncze drzewa lub kępy wierzb i topoli oraz zarośla budowane głównie przez wierzby, topole oraz dąb szypułkowy. Obecnie większość obszarów pradoliny Warty zajmują tereny otwarte, głownie łąki i wilgotne pastwiska. W starorzeczach występują rzadkie „lilie wodne", do których należą grążel żółty i grzybienie białe oraz osoka aloesowata tzw. „wodny kaktus". Na łąkach można spotkać wiele botanicznych rzadkości, m. in. piękne storczyki. Ciekawostką może być też coraz rzadziej spotykana purchawica olbrzymia - jadalny grzyb z rodziny purchawkowatych, dorastający do średnicy jednego metra.

Ze względu na położenie Koła oraz specyficzne cechy występujących tu środowisk, większość zwierząt związana jest z otwartymi i podmokłymi terenami położonymi w dolinie Warty. Bezkręgowce są grupą zwierząt o największym bogactwie gatunków. Najlepiej poznane zostały owady i pajęczaki. Wśród gatunków stwierdzonych w okolicach Koła na szczególna uwagę zasługują m. in. jętka, niedźwiedziówka hebe - jeden z najrzadszych nocnych motyli w kraju, chrząszcz Microscydmus minimus, znany z zaledwie z kilku stanowisk na obszarze Europy. W wodach Warty i jej dopływów stwierdzono występowanie ponad 30 gatunków ryb. Na uwagę zasługują ryby reofilne (których występowanie uzależnione jest od istnienia w rzece odcinków o szybkim nurcie i piaszczystym dnie), do których należą: brzana i świnka oraz gatunki chronione takie jak: koza, piskorz i różanka. Warta w okolicach Koła stanowi dużą atrakcję dla wędkarzy. Spośród płazów występują dość pospolite żaby „zielone", do których należą żaby: jeziorkowa, śmieszka i wodna, będąca w istocie mieszańcem dwóch pierwszych gatunków. Do najrzadziej występujących płazów zalicza się ropucha paskówka i traszka grzebieniasta. Gady reprezentowane są przez skromniejszą liczbę gatunków, głównie ze względu na niedostatek dogodnych miejsc do rozrodu, które zostały zajęte przez człowieka pod budownictwo. Niemniej jednak napotykamy w okolicach Koła jaszczurki zwinki, padalca oraz zaskrońca. Bardzo rzadkimi gadami są jaszczurka żyworodka i jedyny w krajowej faunie wąż jadowity - żmija zygzakowata, która w okolicach Koła występuje bardzo nielicznie, na pojedynczych stanowiskach. Miłym zaskoczeniem jest potwierdzenie występowania w dolinie Warty żółwia błotnego. Do ptaków, których obecność najbardziej przyczyniła się do nadania tak wysokiej rangi dolinie Warty w jej środkowym biegu należą: sieweczka obrożna oraz rybitwy rzeczna i białoczelna - gatunki bezpośrednio związane z korytem rzeki, gdyż zakładają gniazda głównie na piaszczystych łąkach pozbawionych jeszcze zwartej roślinności. Teren miasta jest dobrym miejscem żerowania dla jedynej grupy ssaków aktywnie latających - nietoperzy. Cieplejsze centrum miasta oraz dodatek różnorodnych schronień na strychach i w piwnicach zachęca nietoperze do osiedlania się w naszym sąsiedztwie, często bez wiedzy i zgody ludzi. Wszystkie dziewięć gatunków nietoperzy występujących w całej Polsce można spotkać w Kole i jego okolicach. Gryzonie reprezentowane są dość licznie, chociaż z uwagi na skryty tryb życia zazwyczaj nie są zbyt często zauważane. Najlepiej znanym gatunkiem w tej grupie jest zapewne wiewiórka, stanowiąca atrakcję miejskich parków, szczególnie w okresie jesiennym. Na peryferiach Koła sąsiadujących z terenami otwartymi można zobaczyć lisa, jak również zające i dzikie króliki. Odwiedzając podmokłe tereny, nieco bardziej porośnięte roślinnością drzewiastą i krzewami, możemy nierzadko napotkać watahę dzików oraz sporadycznie migrujące z Puszczy Kampinoskiej łosie oraz jelenie.

 

 

4. Środowisko społeczne, kultura i oświata miasta Koła.

 

 

Miasto Koło od momentu lokacji było niemałym skupiskiem ludności. Leżało na ważnych szlakach handlowych. Zjazdy szlacheckie z licznymi orszakami powodowały wzmocnienie życia gospodarczego miasta i ściągały licznych przybyszów, którzy się tu osiedlali. Do rozwoju Koła przyczyniły się także w końcu XV wieku troskliwe rządy księżnej Anny, popierającej szczególnie rzemieślników. W okresie międzywojennym miasto, które w 1921 roku uzyskało połączenie kolejowe z Warszawą i Poznaniem, było ośrodkiem wyrobu fajansu, znajdowały się tu także fabryki maszyn rolniczych, młyny, tartaki i cegielnia. Podczas okupacji hitlerowskiej Koło zostało włączone do Rzeszy. Nastąpiło wysiedlanie ludności polskiej, utworzono getto dla Żydów, których wymordowano głównie w obozie zagłady w Chełmnie nad Nerem.

Dzięki rozbudowie przemysłu w okresie powojennym Koło należy do szybko rozwijających się miast Wielkopolski, w latach 1954 i 1970 przyłączono do miasta część sąsiednich wsi. Do roku 1938 Koło było w województwie łódzkim, później w poznańskim, w latach 1975 - 98 w województwie konińskim, a obecnie w województwie wielkopolskim. Miasto Koło liczy obecnie około 28 tysięcy mieszkańców, jest stolicą powiatu kolskiego, który liczy 91.168, mieszkających w miastach 34.551, co stanowi 37,5% ogółu mieszkańców, w wieku przedprodukcyjnym do 17 lat - 22.521, w wieku produkcyjnym 57.006. Gęstość zaludnienia powiatu kolskiego na kilometr kwadratowy wynosi 90,5, powierzchnia całkowita powiatu wynosi 101,1 km 2. Proces transformacji polskiej gospodarki spowodował zasadnicze zmiany w sferze gospodarczej Koła. Z początkiem lat 90 zainwestowało tu i znalazło swoje siedziby kilka firm zagranicznych między innymi: Wood Mizer Industries (USA) czy M & K Foam GmbH (Niemcy). Powstało wiele nowych prywatnych firm i zakładów, bardzo widocznie rozwinął się drobny handel detaliczny i hurtowy. Branżą, która ma w Kole wieloletnią tradycję jest przemysł ceramiczny. Pierwsza fabryka wyrobów fajansowych założona przez kupca Czesława Freudenreicha, powstała w 1842 roku. Dziś ręcznie malowane naczynia i ozdoby dostarczane są na rynek przez spółkę „Stanpol". Ton życiu gospodarczemu i społecznemu miasta nadają duże zakłady przemysłowe. Uznaniem w kraju i za granicą cieszą się produkty firmy „Sanitec Koło". W modernizację technologii fabryki oraz budowę na terenie Koła nowoczesnego kompleksu magazynów - głównego centrum dystrybucji firmy, Finowie zainwestowali kilkadziesiąt milionów marek. Jest to jedna z większych inwestycji we wschodniej Wielkopolsce w ostatnim czasie. Do ważniejszych zakładów w mieście należy również Fabryka Materiałów i Wyrobów Ściernych „KORUND" S.A., od niedawna właścicielem tego zakładu jest koncern Saint Gobain. Kilka lat temu powstał, dużo inwestuje i bardzo szybko się rozwija Zakład Wytwarzania Artykułów Ściernych „Andre Abrasive Articles" - producent i importer wyrobów ściernych reprezentujący lokalny polski kapitał. Koło jest potężnym ośrodkiem przemysłu spożywczego „SOKOŁÓW S.A." - Oddział Zakłady Mięsne w Kole, znane ze znakomitych szynek i wędlin, zalicza się do największych w kraju. Kolska Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska to szósty pod względem wielkości zakład mleczarski w kraju, czołowy producent mleka odtłuszczonego w proszku, a także galanterii mleczarskiej, serów twarogowych niedojrzewających i preparatów mlekozastępczych dla młodych zwierząt. Obecnie na terenie Koła skupiony jest największy kapitał zagraniczny we wschodniej Wielkopolsce. W rankingu sporządzonym w 1997 roku przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Koło zostało uznane za atrakcyjne dla inwestorów w grupie miast średniej wielkości.

Miasto może się poszczycić wieloma instytucjami i organizacjami kulturalnymi. Tradycja niektórych sięga nawet początku XX wieku. Miłośnicy książek mogą korzystać z bogatych zbiorów Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej. W kolskim Muzeum Technik Ceramicznych - jedynym tego typu w Polsce - można podziwiać bogate zbiory fajansu i ceramiki wyprodukowane w Kole i w innych wytwórniach w całym kraju, a także wystawy okolicznościowe. Tu także znajdują się kopie kolskich dokumentów lokacyjnych oraz kopia aktu nadania Honorowego Obywatelstwa Miasta koła Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II, a także dokument ustanowienia przez Stolicę Apostolską oficjalnym patronem naszego miasta Świętego Bogumiła, biskupa - pustelnika, który ostatnie lata życia spędził w pustelni w Dobrowie pod Kołem. Mieszkańcy Koła dumni są z pięknych tradycji muzycznych swego miasta. Od 100 lat istnieje chór mieszany Towarzystwa Śpiewaczo - Muzycznego im. Stanisława Moniuszki „Lutnia", skupiający obecnie 41 chórzystów. Trzydziestoletnią działalnością może się poszczycić Manufaktura Piosenki Harcerskiej „Wartaki" - Reprezentacyjny Zespół Wielkopolskiej Chorągwi Związku Harcerstwa Polskiego. Od wielu lat uświetnia kolskie uroczystości Orkiestra Reprezentacyjna Miasta Koła. W zagospodarowaniu czasu wolnego mieszkańcom Koła pomaga Miejski Dom Kultury - organizator wielu imprez kulturalnych i rozrywkowych na terenie miasta, a także spotkań literackich i wieczorów artystycznych. Od wiosny 1988 roku istnieje w Kole Telewizja Kablowa należąca do Spółdzielni Mieszkaniowej. Jest to najstarsza po warszawskiej sieć kablowa w Polsce. W Kole istnieje tygodnik o zasięgu powiatowym - „Przegląd Kolski".

Historia rozwoju oświaty w Kole  sięga XIV wieku; podobnie jak w Polsce organizowane były szkoły parafialne  przy kościołach, w Kole powstaje szkoła parafialna, która nazwano szkołą farską. Szkoła ta posiadała nauczyciela zwanego bakałarzem. Taki stan oświaty  trwał do końca XVIII wieku. W czasach Królestwa Polskiego Koło miało szkołę elementarną powołaną w 1805 roku. W szkole uczono czytać, pisać i rachować w języku polskim i niemieckim, wpajano obyczaje religijne i morale oraz dawano podstawy do opanowania języka francuskiego. W roku 1896  Kolo posiadało dwie szkoły elementarne tj. dwuklasową męską i dwuklasową żeńską. Stan taki trwał do 1914 roku. Wydarzeniem o wyjątkowym znaczeniu było powstanie pierwszej szkoły średniej. Była to czteroklasowa szkoła realna z klasą wstępną. Otwarcie szkoły odbyło się 30 sierpnia 1879 roku. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku szkolnictwo w całym kraju, a w tym i w mieście Kole zaczęło się szybko rozwijać. Od 1 września 1923 roku wprowadzono bezwzględny obowiązek szkolny, który  mógł być w pełni realizowany tylko tam gdzie istniały pełne 7 - klasowe szkoły, a takich w powiecie po reformach jędrzejewiczowskich było pięć, w tym trzy w Kole. Okres okupacji hitlerowskiej to tajne nauczanie. W powiecie kolskim 27 nauczycieli zdecydowało się uczyć dzieci. Nauką objęto 1623 uczniów, szkoły te trwał jednak krótko.

Po drugiej Wojnie Światowej znacznie pogorszyła się sytuacja w oświacie z powodu zniszczenia bazy oświatowej i braku nauczycieli. Kształtowanie się sieci szkół i bazy lokalowej pociągało za sobą dużo zaangażowania władz samorządowych i lokalnych, wspieranych przez rodziców i uczniów. Na początku powstały tylko dwie szkoły podstawowe, uczące na dwie i trzy zmiany. Lata następne to dalszy rozwój sieci szkól podstawowych i średnich oraz zawodowych. Od 1 stycznia 1994 roku, a więc od chwili przejęcia przez samorząd szkół i przedszkoli, władzom miasta zależało na dobrej jakości usług edukacyjnych. Osiągnięto to szczególnie przez poprawę warunków w placówkach oświatowych oraz partnerską współpracę z ich dyrektorami. Koło pełni rolę lokalnego ośrodka oświatowego. Obecnie funkcjonuje tu pięć szkół podstawowych skupiających 2103 uczniów w 83 oddziałach, zatrudniających 130 nauczycieli na pełnych etatach oraz 17 nauczycieli niepełnozatrudnionych. Nauczyciele szkół podstawowych przez wiele lat systematycznie podnosili swoje wykształcenie i obecnie jest 94 nauczycieli z wykształceniem wyższym magisterskim, 15 z licencjatem, 15 nauczycieli posiada studium nauczycielskie oraz 6 inne wykształcenie. Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego doprowadziły do powstania z dniem 1 września 1999r na terenie miasta Koła trzech gimnazjów dla absolwentów szóstych klas szkoły podstawowej. Obecnie w gimnazjach uczy się 1227 uczniów w 48 oddziałach. Gimnazja zatrudniają 71 nauczycieli, z wykształceniem wyższym magisterskim 61, 8 z licencjatem, jeden nauczyciel posiada studium nauczycielskie oraz jeden inne wykształcenie. Z tego wynika, że wykształcenie wyższe w gimnazjach posiada 98,6% nauczycieli. Wszystkie gimnazja posiadają własną księgowość i administrację, korzystają ze świetlic z dożywianiem szkół podstawowych. Szkolnictwo średnie reprezentują w Kole: Ponadgimnazjalny Zespół Szkół Ekonomicznych, Liceum Ogólnokształcące, Ponadgimnazjalny Zespół Szkół Zawodowych. Szkolnictwo artystyczne reprezentowane jest przez Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych, które w 1999 roku obchodziło jubileusz XX - lecia istnienia, oraz Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia im. Karola Szymanowskiego. Istnieje także Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy.

W krzewieniu kultury fizycznej istotną rolę odgrywa istniejący już 83 lata Miejski Klub Sportowy „Olimpia" Koło, dysponujący własnym stadionem i terenami sportowymi wraz z budynkiem klubowym, posiadającym bazę socjalną na wysokim poziomie, oraz działające już 25 lat Ognisko Statutowe Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej „Sokół". Ognisko to wraz z Urzędem Miasta Koła jest organizatorem ogólnopolskich biegów: „Warciańskiego", „Kolska Patera" i „Krokus". Ostatnie lata w kulturze fizycznej to duży rozwój Uczniowskich Klubów Sportowych działających przy szkołach podstawowych oraz gimnazjach.